Wartości i idee

Najważniejsze wartości

Byliśmy również ciekawi, jakie wartości są ważne dla osób LGBTQIAP+. Przestawiliśmy listę 42 wartości oraz opcję „nie wiem”, aby dowiedzieć się, co jest ważne dla naszych osób respondenckich. Można było wybrać dowolną liczbę odpowiedzi.

Na pierwszym miejscu, jeśli chodzi odsetek ludzi, którzy wskazali tę wartość wygrywa… równouprawnienie. Na wynik może mieć wpływ fakt, że 52% osób respondenckich to kobiety. Sądzę jednak, że głównym powodem jest rozumienie równouprawnienia w kontekście równych praw, takich jak małżeństw dla par jednopłciowych, adopcji itp. Nie mniej wskazało na tę wartość aż 87% osób badanych. Niewiele mniej mają prawa człowieka – 83%, a dalej wspieranie różnorodności – 78%.
W dalszej kolejności mamy dobrostan zwierząt – 70% (60% osób respondenckich ma zwierzę), utylitaryzm 69%, miłość 67% (w czasie, kiedy 1/3 osób badanych nie jest z nikim związana), bezpieczeństwo 64% (wojna na Ukrainie trwała już od przynajmniej roku), stabilizacja finansowa 64% (a 65% osób uznawało swoją sytuację finansową za pozytywną), zdrowie 63,5% (czyżby wpływ pandemii?), pokój 62,5%, dbanie o siebie 62% i ekologia 60%.
Połowa osób badanych uznawało wartości takie jak demokracja, prawa pracownicze, dobro, wspieranie słabszych i feminizm za zgodne z ich przekonaniami.

Co znalazło się na dole listy?

Najmniej istotną wartością jest… wolność, co szokuje w dobie wojny na Ukrainie oraz biorąc pod uwagę sytuację społeczno-polityczną w Polsce – pamiętajmy, że badanie było przed jesiennymi wyborami, następnie korporacjonizm (prawdopodobnie brak zrozumienia pojęcia), unifikacja (jako przeciwieństwo celebracji różnorodności cenionej przez osoby respondenckie), naród oraz religia.

Religia czy ateizm?

Zapytaliśmy również o wartości związane z wiarą. W czasie kiedy 43% osób zaznaczyło ateizm/agnostycyzm, zaledwie 4% zaznaczyło religię. Świadomie wybraliśmy szerokie pojęcie, takie jak religia, aby uwzględnić osoby różnych wyznań. Chociaż nie jest to tożsame z byciem osobą wyznającą daną wiarę, widać, że aspekt religijny nie jest istotny dla większości z nas. Prawdopodobnie przyczyna leży w tym, że większość religii ma bardzo negatywny stosunek do seksualności innych niż heteroseksualna. To nie stoi na przeszkodzie, aby osoby wierzące angażowały się na rzecz poprawy tego stanowiska czy wyrażały swoją wiarę – chociażby w organizacji, jaką jest Wiara i Tęcza.

Socjalizm, liberalizm czy kapitalizm?

Jakie poglądy są najbliższe naszym osobom respondenckim? Demokracja. Identyfikuje się z nią 54% osób badanych. Wolny rynek wspiera 23% osób z nas, ale kapitalizm (który się opiera na wolnym rynku) już tylko 7%. Jest to o tyle ciekawe, że 19% osób badanych wybrało socjalizm, który możemy nazwać przeciwieństwem kapitalizmu. Na dokładkę mamy podobny odsetek liberałów, chociaż prawa człowieka, równouprawnienie i inne elementy składowe liberalizmu wybrało 80-90% osób. Widać więc znaczące niezrozumienie pojęć. Wspieramy pewne wartości, ale zazwyczaj nie mamy dobrej wiedzy, jaka to ideologia czy system polityczny.

Naród wspaniały, tylko ludzie…

Jako osoby LGBTQIAP+ nie zgadzamy się, że naród wspaniały, bo jako wartość wybrało go zaledwie 3% osób. Tradycja jest ważna dla co dziesiątej osoby, podobnie jak patriotyzm, a ojczyzna/matczyzna – dla 9%. Wartości promowane przez partie konserwatywne jak naród czy religia też wypadły nisko – odpowiednio 3% oraz 4%.
Trudno się dziwić tym wyborom. Od kilku lat społeczność LGBTQIAP+ była traktowana jako wróg publiczny – „wirus”, „ideologia”, to tylko niektóre z przykładów słów, które mówiła o nas konserwatywna władza. Dodając do tego strefy antyLGBT oraz liczne publikacje przedstawiające osoby LGBTQIAP+ w negatywnym świetle, a także zaangażowanie Kościoła w przedstawianie „tęczowej zarazy”, mamy pełen obraz tego, dlaczego nie zaznaczano takich wartości.

Feministki

W czasie kiedy równouprawnienie jest najchętniej wybieraną wartością, podobnie jak prawa człowieka, feminizm jest istotny dla 51% (podobnie jak wspieranie słabszych). Postulaty feministyczne, takie jak ciałopozytywność (48%) czy prawa reprodukcyjne (41%) osiągnęły trochę mniejsze wsparcie. Biorąc pod uwagę, że zdecydowana większość osób nie posiada dzieci – zaangażowanie w prawa na przyszłość lub dla innych osób jest ciekawe.

Wspólnota i rodzina

Cenimy bardziej pracę (32%) niż wspólnotę (30%) czy rodzinę (27,5%), co jest chyba przykre i niespodziewane. Z jednej strony wszyscy znamy historię jak rodziny potrafią traktować osoby LGBTQIAP+, z drugiej sami tworzymy nowe komórki rodzinne (2/3 z nas jest w związkach). Wspólnota też powinna być wartością, którą cenimy bardziej, biorąc pod uwagę, że jedziemy na tym samym wózku w kwestii, chociażby walki o równouprawnienie. Swoją drogą, 52% z nas chce wspierać słabszych, ale jednocześnie empowerment wybrało 18,5%.

Płeć a wartości

Czy są wartości, które ważniejsze są dla jednej płci niż innej? Pierwszą zmianę widać już w top wartościach – w czasie kiedy dla kobiet to równouprawnienie, prawa człowieka, a następnie różnorodność i dobrostan i prawa zwierząt, dla mężczyzn to prawa człowieka, równouprawnienie i zdecydowanie mniej różnorodność, a potem utylitaryzm. Dla osób niebinarnych równouprawnienie, różnorodność, prawa człowieka, a następnie prawa pracownicze.
U kobiet najmniej istotne są wolność, korporacjonizm, unifikacja, naród i religia. U mężczyzn tak samo. U osób niebinarnych pojawia się kapitalizm, wolny rynek i patriotyzm zamiast religii.

Socjalizm górą!

Osoby niebinarne, swoją drogą, są bardzo antykapitalistyczne: żadnych głosów nie otrzymał kapitalizm czy korporacjonizm, nisko wypadł wolny rynek, co 10 osoba niebinarna wspiera idee liberalizmu (chociaż wartości liberalne są dla nich najważniejsze), 15% globalizm, co trzecia demokrację, a aż 50%… socjalizm. Pewnie też dlatego prawa pracownicze są na 4 miejscu, a wspieranie słabszych na 5. Co by nie było, równość płci i poszanowanie praw mniejszości jest elementem ideologii socjalistycznej. Mogłabym uznać za przyczynę fakt, że osoby niebinarne mają mniejsze oszczędności, ale to nie prawda. Indywidualne oszczędności osób niebinarnych to około 3500 zł (prawie 3600 zł), w czasie kiedy kobiety mają zaledwie 2500 zł. Swoją drogą to ironicznie, że podobny odsetek kobiet i mężczyzn patrzy na stabilizację finansową, w czasie kiedy mężczyźni mają 4400 zł oszczędności, a kobiety ponad 800 zł mniej.

Wege lesbijki i ekologiczni geje?

Jakie wartości są najważniejsze dla gejów? Równouprawnienie (83,5%), prawa człowieka, różnorodność, utylitaryzm i ekologia. Dla lesbijek to równouprawnienie (tylko dla 2/3), prawa człowieka, różnorodność, a następnie dobrostan i prawa zwierząt (prawie 71% lesbijek ma jakieś zwierzę, więc trudno się dziwić), a także… miłość (chociaż tylko 22% lesbijek jest samotnych). Lesbijki są mniej zgodne w swoich poglądach niż inne tożsamości. Osoby biseksualne zdecydowanie równouprawnienie (81%), prawa człowieka, różnorodność, zwierzęta oraz również miłość. Pokrywają się więc wyborami z lesbijkami, ale dużo bardziej zgodnie. Na tym tle osoby heteroseksualne trochę się wyróżniają, bo zaczynają od praw człowieka (47%), potem równouprawnienie, a następnie utylitaryzm, bezpieczeństwo i stabilizacja finansowa. Biorąc pod uwagę, że badanie wypełniały osoby sojusznicze, trudno się dziwić wysokim wskaźnikom praw człowieka i równouprawnienia, a jednak wysoko są też wartości istotne dla nich w dobie wojny i kryzysu.
Geje najmniej przywiązują się do wolności, korporacjonizmu (a pracują w korporacjach – jako IT i marketing, a średnia liczba osób pracujących w ich firmie to 1900 osób), narodu, unifikacji i religii. Lesbijki nie wspierają wolności, korporacjonizmu (a też pracują w IT, edukacji i zdrowiu w firmach o średnio 2500 osób pracujących), unifikacji, narodu i regilii – podobnie jak geje, ale niższe odsetki. Osoby biseksualne kontestują korporacjonizm, wolność, unifikację, naród i religię, a także… kapitalizm (widocznie w IT, marketingu i edukacji kapitalizm nie jest potrzebny). A osoby heteroseksualne? Nie potrzebują wolności ani unifikacji, nie wspierają korporacjonizmu ani globalizmu, a następnie narodu i religii.
Warto tu zaznaczyć, że dość nieprawdziwe jest przekonanie, że jak lesbijka to wegetarianka czy weganka. Zaledwie 23% z nas wybiera zielone i jest to niższy odsetek niż u osób biseksualnych czy heteroseksualnych i tylko ciut wyższy niż u gejów.
Geje są za to słabymi feministami – nawet nie 1/3 z nich wspiera tę ideę, w czasie, kiedy (może szokująco) 42,5% lesbijek i aż 49% osób biseksualnych i podobnie heteroseksualnych.

Wspierać słabszych, ale nie filantropia i nie empowerment

Od 1/3 (dla lesbijek) do 58% (dla osób heteroseksualnych) istotne jest wspieranie słabszych. Jednocześnie zaledwie prawie 9% lesbijek i osób biseksualnych, a 17-18% gejów i osób heteroseksualnych wskazało filantropię, jako ważną dla nich wartość. Podobnie zaledwie około 1/4 wybiera wspólnotę, która przecież jest jednym z elementów dbania o słabszych. Ciężko też powiedzieć, jak należy dbać o słabszych, skoro empowerment, czyli właśnie wspieranie jednostek czy grup.

Najmłodsi nie lubią socjalizmu, stari kapitalizmu, a najstarsi – wojny

Najmłodsi są zgodni – równouprawnienie i różnorodność są najważniejsze. Zaraz za nimi prawa człowieka i zwierząt. I utylitaryzm. Młodych za to zupełnie nie interesuje filantropia, empowerment, wolność, patriotyzm, socjalizm, korporacjonizm, unifikacja i religia – te odpowiedzi otrzymały 0 wybrań.
Osoby w wieku studenckim zdecydowanie wierzą w równouprawnienie, prawa człowieka, różnorodność, pokój i miłość. I wspieranie zwierząt. Nie potrzebują wolności ani korporacjonizmu, podobnie jak kapitalizmu, religii i unifikacji.
Dla osób w wieku 25-34 liczą się: równouprawnienie, prawa człowieka, różnorodność, zwierzęta, miłość i utylitaryzm. Nie liczą się za to: wolność, korporacjonizm, unifikacja, religia i naród.
Osoby w wieku 35-44 mają właściwie takie same poglądy jak grupa wcześniejsza. Różnicą jest utylitaryzm na 4 miejscu i zwierzęta na 5. To czego nie wspierają jest identyczne, choć różnią się procentami.
Osoby 45-54 zgadzają się co do najważniejszych kwestii, poza tym, że zdrowie okazuje się ważniejsze niż dobro zwierząt. Zgadzają się jednak co do tego, co nie jest w ich życiu ważne.
Grupa najstarsza jest prawie równie silna w przekonaniach o równości, różnorodności i prawach człowieka co najmłodsi. Po utylitaryzmie jest dla nich ważny pokój, pewnie dlatego, że są pokoleniem, które urodziło się niedługo po II wojnie światowej.

Zestawiliśmy również wartości dla osób, które wskazały, że inkluzywność jest dla nich ważna. Nie zaskakująco – równouprawnienie wskazali prawie wszyscy. Następnie prawa człowieka, różnorodność, 3/4 wskazało wagę dbania o zwierzęta i podobny odsetek – utylitaryzm. Miłość jest też istotna oraz ekologia, a dla 2/3 – zdrowie. Osoby zainteresowane inkluzywnością, poza standardową listą naród, religia, unifikacja, wolność i korporacjonizm, nie są zainteresowane kapitalizmem – pewnie stąd wiele wypowiedzi, że firmy robią to tylko dla zysku, a nie dla idei – ojczyzną i matczyzną, patriotyzmem i tradycją. Sugeruje to, że wartości związane z inkluzywnością i prawami człowieka są traktowane jako przeciwne do tych, związanych z tradycją i patriotyzmem. Wpisuje się to w narrację, której doświadczaliśmy w ciągu ostatnich lat.